Massage voor mensen met ernstige dementie: mooie ervaringen

Samenvatting onderzoek*

Datum: 15-03-2016

Auteurs: Maj-Britt Inhulsen (NIVEL), Renate Verkaik (NIVEL), Martine Busch (Van Praag Instituut) en Anneke Francke (NIVEL)

Titel: Massage voor mensen met ernstige dementie: mooie ervaringen

Massage levert een bijdrage aan de zorg voor verpleeghuisbewoners met ernstige dementie. Dit blijkt uit een pilotonderzoek dat het NIVEL uitvoerde in samenwerking met het Van Praag Instituut. Het onderzoek vond plaats onder zorgverleners, verpleeghuisbewoners met ernstige dementie en hun mantelzorgers.

Een pilot met massage binnen zorgorganisatie Laurens, vormde de aanleiding van het huidige onderzoek. Tien zorgverleners kregen een training (Touch for Care) in massage bij mensen met ernstige dementie. Het doel van het bijbehorende onderzoek was om de ervaringen met de massagemethode in kaart te brengen en, indien beloftevol, deze te borgen en te verspreiden binnen de organisatie.

Bijzondere reacties
Zorgverleners zien bij hun bewoners positieve reacties op de massage. Veelal zijn het kleine verschillen die waarneembaar zijn, zoals een meer ontspannen houding en gezichtsuitdrukking van de bewoner. Ook ervaren de zorgverleners door massage beter contact te kunnen maken met de bewoner en dat de bewoner meer alert is op de omgeving. Daarnaast kan massage volgens zorgverleners helpen om onrustige bewoners sneller tot rust te krijgen, wat ook positief doorwerkt op andere bewoners.

Zorgverleners en mantelzorgers positief
De ervaringen met massage zijn bij alle betrokkenen positief. Zorgverleners vinden het volgen van de massagetraining waardevol en zijn enthousiast over het toepassen ervan. Daarnaast geven zorgverleners aan dat het contact met de bewoner hun werkbeleving positief beïnvloedt. Wel blijkt dat het vaak lastig is om tijd vrij te maken om te kunnen masseren. Ook betrokken mantelzorgers zijn enthousiast over het toepassen van massage. Zij waarderen vooral dat er op deze manier extra tijd en aandacht voor hun naaste is.

Borging, verspreiding en vervolgonderzoek
Voor zorgorganisaties is het belangrijk om beleid te ontwikkelen voor de toepassing van massage in de dagelijkse praktijk. Dit geeft zorgverleners tijd en mogelijkheden voor structurele toepassing. Daarnaast bestaat er een aantal andere randvoorwaarden, zoals de aanwezigheid van voldoende materialen en de steun van een interne projectgroep waarin bijvoorbeeld zorgverleners, beleidsmedewerkers en managers zitting nemen. Vervolgonderzoek zal moeten aantonen welk effect massage daadwerkelijk heeft op de zorg, de bewoners en hun zorgverleners en wat de omvang van deze effecten is.

Het onderzoek
Het pilotonderzoek vond plaats door middel van vragenlijstonderzoek onder tien getrainde zorgverleners, interviews met zes zorgverleners en drie mantelzorgers. Het onderzoek was gesubsidieerd door het Sint Laurensfonds.

* Het artikel is ter publicatie aangeboden aan Denkbeeld: Tijdschrift voor psychogeriatrie