Zorgverleners vinden dat massage een waardevolle bijdrage levert aan de zorg voor verpleeghuisbewoners met ernstige dementie. Met name in het maken van contact en het verminderen van onrust. Dit blijkt uit een pilot uitgevoerd door zorgorganisatie Laurens, het Van Praag Instituut en onderzoeksinstituut NIVEL.
Enthousiaste zorgverleners
Alle deelnemende zorgverleners waren enthousiast over het toepassen van massage bij mensen met ernstige dementie: zij vonden het prettig om te doen (4.7, schaal 1-5), dachten dat door massage de contactmogelijkheden werden vergroot (4.7, schaal 1-5) en de kwaliteit van leven kon worden verhoogd (4.5, schaal 1-5). Wel ervaarde een klein deel van de zorgverleners stress rondom het geven van massage (3.3, schaal 1-5). Dit bleek voornamelijk te komen door het gebrek aan tijd en de hoge werkdruk die daarmee gepaard ging. Het volgen van de massagetraining bleek ook van invloed op de werkbeleving van zorgverleners. Een deelnemer noemde als bevorderende factor voor het toepassen van massage: “Door alle hectiek, alle bezuinigingen en de toename van administratie, was ik mijn vak kwijt: met je hart de hele zorg van de hele mens overnemen. Dus ook dat stukje persoonlijk contact. Ik heb nu mijn vak weer terug. Ik ben weer wie ik ben.” Dat masseren uiteindelijk niet alleen tijd kost, maar ook tijdbesparend kan zijn, illustreert het volgende citaat: “Het levert soms meer op dan als je het niet doet en mensen onrustig zijn, waardoor je dus meer tijd kwijt bent om ze weer tot rust te brengen. Dus eigenlijk is het een win-winsituatie”.
Bijzondere reacties bewoners
Zorgverleners waren opvallend positief over het effect dat massage leek te hebben op de bewoners. Veelal waren het kleine veranderingen die waarneembaar waren, bijvoorbeeld een meer ontspannen houding en gezichtsuitdrukking van de bewoner. Soms waren de effecten echter groter en werd dit door zorgverleners ervaren als een wereld van verschil. Bijvoorbeeld in het kunnen maken van contact en de mate van alertheid van de bewoner op zijn omgeving. Bijzonder was dat twee bewoners verbale reacties toonden, terwijl zij al langere tijd verzonken leken te zijn in hun innerlijke zelf. Ook hielp massage om onrustige bewoners sneller tot rust te krijgen, aldus de ondervraagde zorgverleners. De positieve reacties van de bewoners op de massage en het echt in contact kunnen komen met de bewoner, bleken voor de zorgverleners stimulerende factoren voor het toepassen van massage. Naast de positieve effecten op de bewoners ervoeren zorgverleners ook een ander voordeel van de massage: de rustgevende invloed van de massage werkte ook positief door op de overige bewoners, waardoor er meer rust werd ervaren in de woning als geheel.
Mantelzorgers waarderen de extra aandacht
Volgens zorgverleners waren alle betrokken mantelzorgers enthousiast over het toepassen van massage bij hun naaste met dementie. Uit interviews met enkele mantelzorgers bleek dat zij met name waardeerden dat er op deze manier meer tijd en aandacht voor hun naaste was. Over de effecten van de
massage waren de meningen verdeeld. Enerzijds gaven mantelzorgers aan dat zij wel degelijk effect zagen van de massage: er was makkelijker contact te maken met hun naaste. Anderzijds vonden mantelzorgers het moeilijk om effect te zien en gaven hierbij aan dat dit mogelijk kwam door het kortdurende effect van de massage.
